Gasketel

De gasketel stond waar nu het politiekantoor staat en was een groot reservoir waarin stadsgas werd opgeslagen.

Hij werd in gebruik genomen in 1928 en deed dienst tot aan de komst van het aardgas eind jaren ’60. Hij werd omgeven door een grote grasvlakte die eigendom was van de gasmaatschappij en die de “gasplak” genoemd werd. Die moest ervoor zorgen dat de Schotenaren niet te kort bij de installatie konden komen.

Het proces om uit cokes stadsgas te maken vergde een opslagplaats om de verbruikspiek van het koken, dat toen de grootste afnemer was, op te vangen en te bufferen. De ketel had een doormeter van 50 m en een hoogte van eveneens 50 m. Die hoogte was verdeeld in vier delen van 12,5 m, die naar boven toe telkens kleiner werden in doormeter. Het onderste deel was een vaste vergaarbak en bevatte 1.844.000 l water om de bovenliggende kuipen af te sluiten. De 2de, 3de en 4de kuip waren beweegbaar in de hoogte en werden in gevulde toestand omhoog gedrukt door de druk van het gas. Ze werden tegengehouden met U-vormige haken die de 4 ketels met elkaar verbonden. De bovenste kuip kon 20.000 m³ gas bevatten; met de tweede erbij was er 32.000 m³ gas en als ze alle drie gevuld waren was er 50.000 m³ gas voorradig.

Tijdens WOII, in de nacht van 14 op 15 juni 1943, kwam de gasketel in het nieuws doordat een aangeschoten vliegtuig zijn bommen dropte op de omliggende “gasplak” en later toch nog neerstortte op het Laar in Ekeren. Een stuk van deze bommen had een gat geslagen in de volle gasketel waardoor er een gigantische steekvlam ontstond en de ketel volledig leegbrandde. Het waterreservoir dat in verbinding stond met de vaart zoog toen ten gevolge van de onderdruk het water op uit de vaart. Tussen de 2 sluizen zakte het waterniveau van de vaart met zo’n 40 cm! 

In de herfst van 1972 werd met de afbraak van de gasketel begonnen, nadat de gemeente de grond gekocht had van de gasmaatschappij om er in 2008 een nieuw politiekantoor te bouwen. Alhoewel er weinig informatie over de gasketel beschikbaar is, was het een herkenningspunt in Schoten en zijn er ontelbare foto’s met het gevaarte op.

Bron

Bob Chabot, De gasketel of gashouder van Schoten 1927 – 1973, Scot nr. p. 05-084